Siekiera jest jednym z tych narzędzi, którym bardzo trudno odpędzić się od stereotypów. Gdyby szukać symbolu dawnych czasów, to wielu umiejscowiłoby ją obok sierpa czy kosy. Jednak jeśli dobrze się zastanowić, to siekiera wcale nie odeszła do lamusa. Wprost przeciwnie, może okazać się niezwykle pomocna, na przykład przy pracy w ogrodzie.
W swoim wyczerpującym artykule na temat siekier Edward Marszałek z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie zapisał następujące zdania:
– W dobie nowoczesnych maszyn i urządzeń do pozyskiwania i obróbki drewna odchodzi w zapomnienie zwykła leśna siekiera i topór ciesielski – pradawne narzędzia, które umożliwiły niegdyś wycinkę puszcz oraz rozwój rolnictwa i osadnictwa na porośniętych lasem terenach. Od zawsze kojarzyły się one również z obróbką drewna. W obecnych czasach stały się jednak synonimami zacofania – siekiera postrzegana jest częściej jako narzędzie zbrodni, a topór zamiast z ciesiołką, częściej kojarzy się z rzeźnią i katem – pisze Marszałek w tekście „Siekiera – nie tylko narzędzie drwala”.
Nie sposób się z tym nie zgodzić, autor ma dużo racji – choć te kilka powyższych zdań brzmi nieco, jakby był on świeżo po lekturze „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego, gdzie główny bohater w istocie użył siekiery niezgodnie z jej przeznaczeniem. Natomiast racja ta ogranicza się wyłącznie do wyobrażeń i skojarzeń – w rzeczywistości siekiera nawet dziś jest bardzo praktycznym narzędziem. Spróbujmy sprostować te stereotypy przez kilka praktycznych przykładów.
Siekiera do prac w ogrodzie i sadzie
Przede wszystkim siekiery i siekierki można z powodzeniem wykorzystywać do różnego rodzaju prac ogrodowych – zarówno tych większych, jak na przykład podcinanie krzewów oraz gęstych zarośli, czy też większych, związanych między innymi z przygotowaniem drewna do kominka albo na ognisko. W pierwszym przypadku (czyli do prac, które nie wymagają dużego obciążenia) często wystarczy posłużyć się mniejszymi i lżejszymi (nawet 0.5-kilowymi) siekierkami. Z kolei do prac w sadzie, przede wszystkim do przycinania i formowania drzew oraz drzewek, świetnie nadawać się będzie niespełna kilogramowa siekiera do prac leśnych. W tym wypadku warto również pomyśleć o zakupie dobrego karczownika oraz noża do prac pielęgnacyjnych.
W drugim przypadku, czyli przy bardziej wymagających pracach, dobrze mieć pod ręką dobrą siekierę do rozłupywania (ich waga waha się od 1 do 1.5 kg), której ostrze, wykonane z wysokogatunkowej stali, pozwoli na rąbanie nawet twardszego drewna. Ponadto siekiery do rozłupywania muszą mieć odpowiedni długi trzonek, który można pewnie złapać obiema rękami, a także bezpieczne mocowanie obucha do trzonka, pozwalające uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, a także niepewności przy pracy. Natomiast do rozłupywania cięższych kłód i kloców drewna posłuży dużo cięższa (2.5 kg) siekiera z młotem.
Na kemping i do garażu
Niewielkie rozmiarem siekierki bardzo dobrze sprawdzają się ponadto podczas wszelkiego rodzaju survivalowych wyjazdów w teren, gdzie trzeba na przykład rozpalić ognisko.
– Na wyprawach turystycznych nie robi się wyrębu drzew w lesie, a siekiera głównie służy do ścinania gałęzi, rozłupywanie małych pni, do ścinania niewielkich suchych drzew na ognisko. Dlatego też weźmiemy pod uwagę jeden typ siekier. Siekier, których najczęściej używa się będąc na biwaku, które nazywane są często siekiery kempingowe lub siekiery biwakowe – czytamy na stronie poświęconej kempingowi nabiwaku.vot.pl.
Ponadto siekiera przydać się może w garażu, kiedy mamy do czynienia z różnego rodzaju obróbką drewna. W tym celu zastosowanie znajdują siekiery ciesielskie, w których kluczowe znaczenie ma maksymalna kontrola nad narzędziem. Warto jednocześnie dodać, że niektóre z siekier ciesielskich wyposażone są w specjalne racice, za pomocą których można bez większych problemów wyciągnąć z drewna gwoździe – co bywa niezwykle pomocne przy różnych drewnianych, ręcznie robionych konstrukcjach, na przykład do ogrodu.
Siekiery do bardziej zaawansowanych prac
W końcu siekiery można zastosować do bardziej zaawansowanych prac, jak prace leśne czy budowlane. W tych wypadkach będziemy potrzebować sprzętu bardzo dobrze dopasowanego do charakteru wykonywanych zadań. Przede wszystkim – wytrzymałego i świetnego pod względem jakości, którego producent ma już dobrze wyrobioną pozycję na rynku. W każdym razie do tak odpowiedzialnych prac z reguły nie wybiera się siekiery w pierwszym lepszym sklepie z narzędziami.
Należy przy tym zauważyć, że choć siekiery nie są narzędziami, które trudno dostać na rynku, to jednocześnie nie są też one na tyle drogie, aby jakoś specjalnie na nich oszczędzać. Na przykład bardzo dobre jakościowo siekiery Husqvarna, powszechnie znanego producenta tego typu wyposażenia, to wydatek rzędu 200-300 złotych (nierzadko nawet mniej, jak pokazuje katalog https://www.husqvarna.com/pl/akcesoria/siekiery-i-narz%C4%99dzia-do-prac-lesnych/). Biorąc pod uwagę, że za te pieniądze otrzymujemy stabilny i solidny sprzęt, z nieprzywierającą powłoką zmniejszającą tarcie pod pracy, to raczej nie można powiedzieć, że jest to wygórowana cena.
Nowe życie siekier
Jak wynika z tych kilku powyższych akapitów, dobra siekiera może okazać się pomocna zarówno w domu i ogrodzie (przygotowanie drewna na opał, przycinanie drzewek i krzewów), jak i w trasie (wypady biwakowe). Ponadto znajdzie zastosowanie w garażu każdego majsterkowicza, kiedy bardziej zaawansowane narzędzia elektryczne nie są wymagane. Natomiast ciężkie siekiery uniwersalne są cały czas jednym z podstawowych narzędzi w bardziej zaawansowanych pracach leśnych i budowlanych.
Dlatego o ile cytowany na początku niniejszego artykułu Edward Marszałek słusznie podkreśla, że siekiera nie ma – w popularnym wyobrażeniu – najlepszych konotacji, to jednak dla ludzi, którzy mieli sposobność używania jej w wykonywaniu którychś z opisanych tu czynności, nadal jawi się jako symbol praktyczności. Nie dość, że tak rzeczywiście jest, to zapewne obraz ten jeszcze długo się nie zmieni, nawet biorąc pod uwagę galopujący postęp technologiczny.
Źródła:
- Jak wybrać siekierę?, https://superstolarz.pl/blog/jak-wybrac-siekiere (dostęp: 20.10.2019)
- E. Marszałek, Siekiera – nie tylko narzędzie drwala, http://www.studia.okl.lasy.gov.pl/documents/1004479/29199732/Marsza%C5%82ek/5adfc207-7b7b-4425-9104-506dffbc9078 (dostęp: 20.10.2019)
- Siekiery i narzędzia do prac leśnych firmy Husqvarna, https://www.husqvarna.com/pl/akcesoria/siekiery-i-narz%C4%99dzia-do-prac-lesnych/ (dostęp: 20.10.2019)
- Siekiery turystyczne, biwakowe, kempingowe – jaka siekiera do survivalu, https://nabiwaku.vot.pl/siekiery-turystyczne-biwakowe-kempingowe/ (dostęp: 20.10.2019)